Politici willen ‘knoppen’ waaraan we kunnen ‘draaien’ om zo ‘(kosten)-effectief’ beleid te voeren. Aan welke ‘klimaatknoppen’ kunnen we draaien en hoe houden we de overgang naar een duurzame samenleving in de gaten?
Hiervoor is een handig framework bedacht: de zgn. Kaya-identity. De Kaya-identity zegt dat onze impact op het klimaat veroorzaakt wordt door vier factoren: de bevolking, GDP per capita, energiegebruik per $GDP, CO2 per energie-eenheid. Hieronder de vier factoren en onze vooruitgang tot dusver.
Impact = Population x $ per Head x Energy per $ x CO2 per Unit of Energy
1. Bevolking
De wereldbevolking groeit momenteel met ongeveer 1.1% per jaar. Zal geboortebeperking ons helpen? In ieder geval niet op korte termijn. Recent onderzoek benadrukt dat er een enorme vertraging in het effect van de bevolkinggrootte zit. Iedereen die nu leeft zal gemiddeld nog tientallen jaren op aarde rondlopen. Dus, zoals de auteurs het zelf zeggen: ‘Human population reduction is not a quick fix for environmental problems.’
2. GDP per capita
De World Bank verwacht dat de wereldeconomie met 3% groeit in 2015. Deze groei zal bijdragen aan onze impact op het klimaat en daarom zijn er steeds meer mensen die roepen om een ‘steady state’ economie, zonder groei. Zie bijvoorbeeld een eerdere post over Tim Jackson’s boek ‘Prosperity without growth’. Probleem met deze stellingname is dat ze nauwelijks serieus genomen wordt door mainstream economics, laat staan door politici in verkiezingstijd. Vooralsnog geldt: “[…] as long as the music is playing, you’ve got to get up and dance. We’re still dancing.”
3. Energy intensity
Als we nu maar minder energie per geproduceerde dollar gebruiken, dan kunnen we oneindig groeien zonder extra impact op ons klimaat. Daarom is dit de rots waarop politici hun hoop hebben gesteld: zuinige diesels en LED-lampen. En dan op grote schaal. In de praktijk worden we inderdaad efficienter. Tussen 1972 en 2010 gemiddeld zo’n 1.3%. We mogen dus heel voorzichtig hopen. Maar deze 1.3% is bij lange na niet genoeg om het effect van de bevolkings- en economische groei teniet te doen.
4. CO2 / energy
Dit is de factor die wordt beinvloed door de hoeveelheid duurzame energie. Hoe meer zonne- en windenergie, hoe minder carbon dioxide er per eenheid opgewekte energie wordt uitgestoten. Over de periode 1972 – 2010 nam de hoeveelheid CO2 per energie-eenheid af met 0.2% (!!). Bij lange na niet genoeg om te compenseren voor de groei van de bevolking en de economie. In de periode tussen 2001 en 2010 nam de hoeveelheid CO2/energie-eenheid zelfs met 0.2% toe.
Image may be NSFW.
Clik here to view.Hiernaast zie je de historische data (1972 - 2010) voor drie van de vier factoren (bevolking is weggelaten). Totale emissies namen elke decade toe (gemiddeld met 2% per jaar).
Zelf proberen?
Op deze site kun je zelf proberen om onze impact op het klimaat te verkleinen. Onderstaande figuur heb ik gemaakt met de meest positieve cijfers van de laatste 40 jaar: een bevolking die stabiliseert bij 8 miljard (allerlaagste inschatting van de VN, onwaarschijnlijk), een economische groei van 3% (huidig), een verbetering van de energy intensity van 1.8% (1991-2000) en een verbetering van CO2/energie van 0.5% (1981-1990). Je ziet: de totale hoeveelheid CO2 blijft toenemen, en de temperatuur stabiliseert geenszins.
Als je zelf gaat knutselen, bedenk dan dat elke bevolking onder de 8 miljard hongersnood of oorlog betekent en elke negatieve GDP groei een enorme economische crisis (zelfs tijdens de huidige economische crisis bleef de wereldeconomie als geheel groeien). Het is niet voldoende om de CO2 trend om te keren, de CO2 uitstoot moet richting de 0 gaan, en de temperatuur moet stabiliseren op ongeveer 1.5C t.o.v. de periode 1950-1980.Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.![Kaya]()
Een ding is zeker, als je denkt dat we van de een op de andere dag onze impact op het klimaat kunnen verkleinen, kijk dan eens goed naar de Kaya-identity en bedenk hoe groot die uitdaging echt is.
Bron.
Jotzo et al. (2012). Decomposing the 2010 global carbon dioxide emissions rebound. Nature Climate Change
Het bericht De ‘knoppen’ voor een duurzame samenleving verscheen eerst op Henri de Ruiter.