Een tijdje geleden schreef ik een recensie over het boek ‘Geld en duurzaamheid’ van Bernard Lietaer e.a. Hierin betogen de auteurs dat we een ander financieel stelsel nodig hebben om duurzaamheid te bewerkstelligen. Een paar dagen later schreef ik een blog over de fundamentele vraag: kunnen we wel economisch blijven groeien op een planeet met eindige voorraden?
Abstract
Maar een nieuw financieel stelsel en oneindige economische groei zijn behoorlijk abstracte onderwerpen, die lang niet altijd tot de verbeelding spreken. Sterker nog, beide onderwerpen zijn voor de gemiddelde Nederlander een ver-van-mijn-bedshow. Wat hebben wij nu voor invloed op het huidige financiële en economische stelsel? Hierdoor gaan we snel over tot de orde van de dag en gebeurt er niets. Maar is er dan helemaal geen manier waarop wij met ons geld kunnen bijdragen aan een betere wereld? Volgens mij wel, en hier vertel ik hoe.
Eerlijke bankwijzer
Inmiddels bestaat de site www.eerlijkebankwijzer.nl al een paar jaar. De Eerlijke Bankwijzer is een initiatief van Oxfam Novib, Amnesty International, Milieudefensie, FNV Mondiaal, Dierenbescherming en IKV Pax Christi. De site vergelijkt de belangrijkste aanbieders van particuliere betaal- en spaarrekeningen met elkaar. Zoals de initiatiefnemers zelf schrijven:
“Door het beleid èn de investerings- en financieringspraktijk van de bankgroepen publiekelijk te vergelijken, streeft de Eerlijke Bankwijzer naar concurrentie van banken op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.”
Je kunt op de site zien hoe banken scoren op verschillende thema’s (zoals dierenwelzijn, bonusbeleid, mensenrechten, etcetera) of per sector (bosbouw, olie en gas, landbouw, etc.). Op basis van de thema’s die jij belangrijk vindt, zoekt de site dan de bank die hier het beste op scoort.
De beste bank
De banken die over de hele linie het best scoren zijn de ASN Bank en Triodos bank. Van de grote banken doet de Rabobank het redelijk. Maar het ligt er voor een groot gedeelte aan welke thema’s je belangrijk vindt. Zo kun je bijvoorbeeld lezen dat de ING geen bedrijven financiert die wapens leveren aan dictators waartegen een embargo geldt, maar wel in bedrijven investeert die wapens leveren aan dictators waartegen geen embargo geldt. ABN Amro daarentegen financiert bijvoorbeeld geen bedrijven die omstreden wapens maken. Verder financiert de bank geen leveringen aan dictaturen. En zo kun je per thema lezen wat banken wel of niet doen.
Delta Loyd lijkt het er overigens het slechtst af te brengen. Zelf ben ik een aantal jaren geleden overgestapt naar de Triodos bank. Tot op heden bevalt me dit erg goed. Omdat ik een spaarrekening gekozen heb, heeft het me geen gedoe opgeleverd met betalingen overzetten of met het inlichten van iedereen die mijn rekeningnummer heeft. (Of ik daadwerkelijk een bijdrage lever aan een betere wereld door mijn schamele spaargeld is een andere vraag 
)
Signaalwerking
Enkele dagen geleden verscheen een artikel in de Volkskrant, waarin Laura Spierdijk, adjunct hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, betoogt dat overstappen naar een kleine bank een signaal afgeeft aan graaiende bankiers. Ze schrijft:
‘Consumenten die gruwen van de gedachte aan graaiende bankiers kunnen eigen rechter spelen door over te stappen naar een bank die het anders meent te doen.’
Hetzelfde geldt natuurlijk voor banken die nog steeds investeren in wapens, in kolencentrales of in bedrijven die mensenrechten nauwelijks respecteren. Overstappen naar banken die hier niet in investeren, geeft een signaal af: ik accepteer dit niet langer. Daarnaast kun je via de Eerlijke Bankwijzer een compliment of een klacht naar je eigen bank sturen. Kortom, abstracte onderwerpen als ‘Geld en duurzaamheid’ kunnen wel degelijk in concrete acties omgezet worden.
Kritiek
Kritiek op het concept ‘Eerlijke Bankwijzer’ is er natuurlijk ook. Onder andere Bert Scholtens, hoogleraar Duurzaamheid en Financiële Instellingen heeft een aantal waardevolle punten. De volledige punten zijn te vinden op de FEBlog van de Rijksuniversiteit Groningen. In het kort zijn de kritiekpunten als volgt:
- Willekeur. De Bankwijzer selecteert de banken naar het schijnt volledig willekeurig. Waarom wel de ASN Bank (onderdeel van SNS) en niet de Regiobank (ook onderdeel van SNS)?
- Zeggenschap voor de klant. De Bankwijzer bepaalt niet hoeveel invloed de klant heeft op het beleid van de bank. Met andere woorden: kan de klant zelf wel bepalen wat hij als beleid wil?
- Feitelijke prestaties. Ook onderzoekt de Eerlijke Bankwijzer niet wat de daadwerkelijke prestaties van de banken zijn. Hoeveel zonnepanelen worden er eigenlijk gefinancierd? Hoeveel landbouwgrond wordt biologisch? De effectiviteit van het investeringsbeleid is dus niet te achterhalen.
- Tot slot, de Bankwijzer onderzoekt ook niet hoe goed de banken zijn in hun kerntaak. Banken maken het mogelijk dat mensen participeren in de economie. Maar of banken ouderen en gehandicapten makkelijk toegang geven, is niet onderzocht.
Maar, ook professor Scholtens onderschrijft dat dit initiatief waardevol is. Het kan een aanzet zijn tot verduurzaming van de gehele bankensector. En op deze manier kan iedereen een kleine bijdrage leveren aan een ‘betere’ wereld.
The post Geld en duurzaamheid: stap over naar een andere bank appeared first on Henri de Ruiter.